PWO Filling the gap
E- learning
mondverzorging
Welkom!
Welkom bij onze e-learning over mondverzorging en mondgezondheid!
Hiermee leer je alle tips & tricks om je mond fris en gezond te houden.
Zin om te ontdekken hoe je die stralende glimlach behoudt? Let's go!
Waarom is het belangrijk om je tanden te poetsen?
Verwijderen van bacteriën
Je mond zit vol bacteriën, die samen met voedselresten en speekseleiwitten “tandplaque” worden genoemd. Als de bacteriën lang blijven zitten, worden ze agressief en kunnen ze gaatjes & tandvleesproblemen veroorzaken. Daarom moet je ze op tijd verwijderen door ze grondig weg te schrobben.
Witte, frisse en gezonde tanden
Tandplaque is zichtbaar als een wit-geel laagje op de tanden. Soms wordt de tandplaque hard: dan wordt deze tandsteen genoemd. Tandsteen kan je zelf niet meer weg poetsen. Van tandvleesontsteking en tandsteen krijg je een slechte adem.
Algemene gezondheid
Wist je dat je mondgezondheid ook nauw samenhangt met je algemene gezondheid? Een slechte mondgezondheid kan bepaalde ziektes zoals diabetes en hartproblemen verergeren.
Wanneer poets je jouw tanden?
minder dan 1 keer per dag
1 keer per dag, in de ochtend
1 keer per dag, in de avond
2 keer per dag (of meer)
Opgepast: je hebt een grotere kans om gaatjes en tandvleesproblemen te ontwikkelen!
Om je kans op deze mondproblemen zo klein mogelijk te houden, is het best om 2 keer per dag je tanden te poetsen, waarvan zeker 1 keer vlak voor het slapengaan.
Doe dit zeker lang genoeg: ten minste 2 minuten.
Goed zo!
Om je kans op deze mondproblemen zo klein mogelijk te houden, is het best om 2 keer per dag je tanden te poetsen, waarvan zeker 1 keer vlak voor het slapengaan.
Doe dit zeker lang genoeg: ten minste 2 minuten.
Onthoud:
- 2 keer per dag poetsen
- ‘s ochtends
- vlak voor het slapengaan
- gedurende minstens 2 minuten
Positie van de tandenborstel
Bacteriën in de tandplaque beginnen te groeien tegen de tandvleesrand en groeien van daaruit verder. Als de tandplaque niet goed weggepoetst wordt, zal het tandvlees geïrriteerd raken en ontsteken (‘gingivitis'). Als deze tandvleesontsteking lang aanwezig blijft, kan het bot ook mee gaan ontsteken en verdwijnen: dan spreken we van parodontitis. Op de tanden kan deze tandplaque gaatjes (‘cariës’) veroorzaken. De harde laag tandglazuur zal daarbij zacht worden en afbrokkelen.
Bij het tandenpoetsen is het erg belangrijk om goed tot tegen de tandvleesrand te poetsen: daar zitten namelijk de meeste bacteriën. Als de tandplaque te lang tegen het tandvlees blijft zitten, kan deze hard gaan worden (‘tandsteen’) en krijg je deze zelf niet meer weggepoetst. Hoe langer tandplaque of tandsteen blijft zitten, hoe schadelijker voor de tanden.
Dit lijkt gemakkelijk, maar toch oefen je dit best een paar keer voor de spiegel waarbij je probeert visueel te controleren of je tandenborstel echt wel tot tegen de tandvleesrand staat. Kijk tijdens het tandenpoetsen ook regelmatig in de spiegel om te checken of je nog tot tegen de tandvleesrand poetst.
Bron: https://www.thedentistryzone.com/2022/05/tooth-brushing-methods-bass-modified-stillman-technique.html
Positie van de tandenborstel
De haartjes van de tandenborstel moeten niet alleen tegen het tandvlees komen, maar liefst ook een beetje onder het tandvlees. Dat doe je door de tandenborstel te kantelen in de richting van het tandvlees onder een hoek van 45°.
Er zijn verschillende manieren om je tandenborstel vast te houden. Het is belangrijk dat je een houding zoekt die voor jou voor iedere zone comfortabel is.
Staan de haren van je tandenborstel al na enkele poetsbeurten naar buiten gedraaid? Dan poets je misschien wat hard. Probeer de pengreep dan eens!
Bron: https://www.omicsonline.org/publication-images/oral-hygiene-health-pen-grip-palm-6-241-g003.png
pengreep
Bron: https://www.omicsonline.org/publication-images/oral-hygiene-health-pen-grip-palm-6-241-g003.png
palmgreep
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
Probeer ‘s ochtends extra te focussen op de bovenkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
‘s Avonds probeer je hier extra op te letten in de onderkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Bloedt je tandvlees tijdens het poetsen?
Als je merkt dat je bloed spuwt bij het poetsen, betekent dit dat je tandvlees ontstoken is. Het is geïrriteerd omdat er langdurig tandplaque of tandsteen (hard geworden tandplaque) aanwezig is tegen of onder de tandvleesrand.
Wat moet je doen als je tandvlees bloedt? Zeker NIET STOPPEN met poetsen, integendeel! De enige manier om de bloeding te stoppen is door het tandvlees weer gezond te krijgen. Dit kan je alleen doen door goed te poetsen en de tips uit deze e-learning toe te passen. Poets tot tegen je tandvlees en in een hoek van 45° en blijf dit verder doen, ondanks de bloeding.
Als je dit 2 keer per dag en gedurende 2 minuten lang correct doet, zou het bloeden na 2 weken volledig moeten stoppen. Als dit niet het geval is, maak dan een afspraak bij je tandarts/mondhygiënist. Deze kan eventueel aanwezig tandsteen verwijderen en je persoonlijk advies geven.
Onthoud:
- hoek van 45°
- tegen het tandvlees poetsen
Beweging van de tandenborstel
Best gebruik je kleine cirkelvormige bewegingen om je tanden te poetsen met een gewone tandenborstel. Zo volg je de vorm van het tandvlees en ga je dit niet onnodig beschadigen.
Maak kleine cirkelvormige bewegingen met je tandenborstel aan de buitenkant en aan de binnenkant. Voor de kauwvlakken mag je gewoon schrobben om zo alle groefjes goed proper te maken. Probeer hierbij de hoek van 45° aan te houden en tot tegen het tandvlees te poetsen. Dit lijkt makkelijk, maar oefen dit met een spiegel.
buitenkant
binnenkant
vooraan
kauwvlakken
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
en kleine cirkelvormige bewegingen maken
Probeer ‘s ochtends extra te focussen op de bovenkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen. Vergeet de achterste hoek bij je kiezen niet.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstel best verticaal. Aan de binnenkant vooraan mag je op- en neergaande bewegingen maken. Achteraan maak je cirkeltjes.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
en kleine cirkelvormige bewegingen maken
‘s Avonds probeer je hier extra op te letten in de onderkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstelsteel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Onthoud:
- hoek van 45°
- tegen het tandvlees poetsen
- kleine cirkelvormige bewegingen
Systematisch poetsen
Nu je het tandenpoetsen zelf onder de knie hebt, moeten we ervoor zorgen dat ook alle vlakken goed gepoetst worden. Een systematiek of vaste volgorde tijdens het poetsen zorgt ervoor dat je niets vergeet. Hier is een geheugensteuntje voor: de 3 B’s: de Binnen-, Buiten- en Bovenkant.
Tot hiertoe hebben we in deze e-learning bij de oefeningen uitgelegd om aan de buitenkant te beginnen omwille van de gemakkelijkheid: het plaatsen van je tandenborstel en de poetsbeweging maken is nu eenmaal eenvoudiger aan de buitenkant. Als je de positie van de tandenborstel en de poetsbeweging goed onder de knie hebt, is het echter beter om aan de binnenkant te beginnen.
Beslis voor jezelf of je liefst start in de boven- of de onderkaak. Ook maakt het niet of je links of rechts begint. Doe altijd de binnenkant eerst: deze is het moeilijkste. Ga verder met de buitenkant en tot slot de bovenkant of de kauwvlakken. Nadien doe je hetzelfde met de andere kaak.
Onthoud:
- hoek van 45°
- tegen het tandvlees poetsen
- kleine cirkelvormige bewegingen
- binnen, buiten en boven systematisch poetsen
Goed gedaan!
Nu heb je alle tips toegepast om je tanden perfect te kunnen poetsen. Maar hoe kies je nu een goede tandenborstel?
Wat is een goede tandenborstel?
Elektrisch poetsen heeft de voorkeur boven manueel poetsen, omdat de tandenborstel al het werk voor jou doet. De tandplaque wordt efficiënter verwijderd. Door de kleinere tandenborstelkop kan je bovendien gemakkelijker de moeilijkere plekjes bereiken. Maar een elektrische tandenborstel is wel een stuk duurder.
Houd je het toch liever bij manueel poetsen? Kies dan een eenvoudig model dat goed in de hand ligt en waarvan de haren allemaal even lang zijn en de uiteindes van de haren afgerond. Er bestaan heel wat modellen op de markt, die claimen beter te poetsen door schuine haren, plastic stukjes ertussen, maar dit is niet bewezen!
Welke tandenborstel gebruik je?
Een harde tandenborstel
Een medium tandenborstel
Een zachte tandenborstel
Ik weet het niet
Goed zo!
Een zachte of medium tandenborstel is de beste keuze.
Een harde tandenborstel is niet zo’n goed idee: met een harde tandenborstelkop loop je meer kans om je tanden en je tandvlees blijven te beschadigen. Deze schuurt te hard.
Let op de hardheid van je tandenborstel.
Een zachte of medium tandenborstel is de beste keuze.
Een harde tandenborstel is niet zo’n goed idee: met een harde tandenborstelkop loop je meer kans om je tanden en je tandvlees blijven te beschadigen. Deze schuurt te hard.
Hoe vaak vervang je je tandenborstel?
minder dan 1 keer per jaar
1 keer per jaar
2 of 3 keer per jaar
4 keer per jaar of meer
Je kan je tandenborstel beter iets vaker vervangen.
Een tandenborstel is niet eeuwig bruikbaar: er blijven bacteriën achter en de haren gaan na verloop van tijd uit elkaar staan. Je tandenborstel vervang je beter elke 3 maanden. Je kan dit makkelijk onthouden door elk seizoen je tandenborstel te vervangen.
Na gebruik spoel je deze goed af onder stromend water, en bewaar je deze met de haren omhoog zodat die goed kan drogen.
Staan de haren al eerder dan 3 maanden uit elkaar?
Dan poets je wellicht te hard. Vervang in dat geval zeker vaker de tandenborstel, en overweeg het gebruik van een elektrische tandenborstel.
Goed zo!
Een tandenborstel is niet eeuwig bruikbaar: er blijven bacteriën achter en de haren gaan na verloop van tijd uit elkaar staan. Je tandenborstel vervang je beter elke 3 maanden. Je kan dit makkelijk onthouden door elk seizoen je tandenborstel te vervangen.
Na gebruik spoel je deze goed af onder stromend water, en bewaar je deze met de haren omhoog zodat die goed kan drogen.
Staan de haren al eerder dan 3 maanden uit elkaar?
Dan poets je wellicht te hard. Vervang in dat geval zeker vaker de tandenborstel, en overweeg het gebruik van een elektrische tandenborstel.
Welke tandpasta gebruik je?
Ik gebruik tandpasta met fluoride
Ik gebruik geen tandpasta
Ik gebruik tandpasta zonder fluoride
Ik weet het niet
Wat is een goede tandpasta?
Goed zo!
Het is belangrijk dat je poetst met een tandpasta die fluoride bevat. Poetsen alleen is niet voldoende om gaatjes tegen te gaan, daarvoor is fluoride nodig. Fluoride zorgt ervoor
- dat de tanden minder snel zacht worden
- dat de tanden sneller terug hard worden
- dat het tandglazuur sterker wordt
Het is belangrijk dat je tandpasta kiest met voldoende fluoride. Voor iedereen ouder dan 6 jaar wordt 1450ppm fluoride aangeraden. Dit is een aanduiding van de hoeveelheid (ppm = parts per million) en kan je terugvinden bij de ingrediëntenlijst op de achterkant van de tandpasta of online.
Er zijn verschillende soorten fluoride: natriumfluoride, tinfluoride, calciumfluoride… Deze werken allemaal even goed om cariës tegen te gaan.
Wat is een goede tandpasta?
Het is belangrijk dat je poetst met een tandpasta die fluoride bevat. Poetsen alleen is niet voldoende om gaatjes tegen te gaan, daarvoor is fluoride nodig. Fluoride zorgt ervoor
- dat de tanden minder snel zacht worden
- dat de tanden sneller terug hard worden
- dat het tandglazuur sterker wordt
Het is belangrijk dat je tandpasta kiest met voldoende fluoride. Voor iedereen ouder dan 6 jaar wordt 1450ppm fluoride aangeraden. Dit is een aanduiding van de hoeveelheid (ppm = parts per million) en kan je terugvinden bij de ingrediëntenlijst op de achterkant van de tandpasta of online.
Er zijn verschillende soorten fluoride: natriumfluoride, tinfluoride, calciumfluoride… Deze werken allemaal even goed om cariës tegen te gaan.
Hoeveel tandpasta gebruik je?
Een erwtje of minder
Ik gebruik geen tandpasta
1 - 2 cm
Ik weet het niet
Goed zo!
Niet alleen de hoeveelheid fluoride, maar ook de hoeveelheid tandpasta is belangrijk.
Best neem je 1-2cm tandpasta op je tandenborstel en verdeel je dit doorheen je mond voor je begint met poetsen. Zo heb je overal tandpasta en niet alles op de plaats waar je begint en niets meer tegen het einde.
Let op de hoeveelheid tandpasta!
Niet alleen de hoeveelheid fluoride, maar ook de hoeveelheid tandpasta is belangrijk.
Best neem je 1-2cm tandpasta op je tandenborstel en verdeel je dit doorheen je mond voor je begint met poetsen. Zo heb je overal tandpasta en niet alles op de plaats waar je begint en niets meer tegen het einde.
Spoel je je mond na het tandenpoetsen?
Ja, kort
Nee, ik spuw alleen de tandpasta uit
Ja, overvloedig
Nee, ik slik de tandpasta in
Let op : enkel spuwen, niet spoelen!!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Goed zo!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Let op : niet inslikken, wel spuwen!!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Het inslikken van fluoridehoudende tandpasta wordt niet aangeraden: fluoride is vooral nuttig als het lokaal, dus ter hoogte van de tanden, werkt. Door inslikken kan je buikpijn en andere ongewenste effecten krijgen.
Onthoud:
- voldoende fluoride (1450 ppm)
- 1-2 cm tandpasta nemen en verdelen over de tanden
- enkel spuwen, niet spoelen!
Je tanden op een correcte manier poetsen is niet het enige dat je kan doen om gaatjes tegen te gaan. Het soort voedsel dat je eet en en het aantal eetmomenten zijn hier ook een belangrijke factor in.
Tel hierbij alle hoofdmaaltijden, tussendoortjes, dranken (als die gesuikerd zijn)...
Hoeveel keer eet je gemiddeld per dag?
minder dan 3 keer per dag
6 of 7 keer per dag
3 tot 5 keer per dag
Meer dan 7 keer per dag
Goed zo!
Streef naar maximaal 5 eetmomenten per dag.
Je tanden worden elke keer “aangevallen” door zuur en suiker als je eet of drinkt (niet bij water/suikervrije thee of koffie). Je tanden worden dan gedemineraliseerd (het glazuur wordt zachter) en tussen de eetmomenten door hebben je tanden rust nodig om terug te herstellen (remineraliseren).
Als je tanden voldoende rustmomenten krijgen, kunnen ze voldoende herstellen en heb je minder kans op schade.
Hoe meer eet- en drinkmomenten, hoe minder je tanden de kans krijgen om te herstellen en hoe groter de kans op schade.
Opletten: je loopt een groter risico op tandbeschadiging.
Streef naar maximaal 5 eetmomenten per dag.
Je tanden worden elke keer “aangevallen” door zuur en suiker als je eet of drinkt (niet bij water/suikervrije thee of koffie). Je tanden worden dan gedemineraliseerd (het glazuur wordt zachter) en tussen de eetmomenten door hebben je tanden rust nodig om terug te herstellen (remineraliseren).
Als je tanden voldoende rustmomenten krijgen, kunnen ze voldoende herstellen en heb je minder kans op schade.
Hoe meer eet- en drinkmomenten, hoe minder je tanden de kans krijgen om te herstellen en hoe groter de kans op schade.
Voeding
Los van het aantal voedingsmomenten, speelt ook het soort voeding een rol.
Let op met gesuikerde dranken of voeding! Deze worden meegeteld bij 1 van de 5 eet- en drinkmomenten. Suikers worden door bacteriën omgezet in zuren, zo ontstaat cariës.
Iedereen weet wel dat snoepjes of cola niet goed zijn voor de tanden, maar ook schijnbaar “gezondere” voeding kan schadelijk zijn. Fruitsap, chocomelk, maar ook fruit, een smoothie... bevatten veel suiker.
Light- en zero dranken zijn dan weer heel zuur. Ze kunnen het wittere tandglazuur doen wegslijten (“erosie”) waardoor het dunner en transparanter wordt. Daardoor komt de onderliggende gelere laag tandbeen (dentine) bloot te liggen. Je tanden worden donkerder van kleur en er kunnen sneller gaatjes ontstaan.
Onthoud:
- maximaal 5 eet- en drinkmomenten per dag (uitgezonderd water en ongezoete, niet-zure dranken)
- niet alleen suikers, maar ook zuren kunnen schadelijk zijn voor de tanden
Tussen de tanden poetsen
Met je tandborstel poets je enkel de binnen-, buiten-, en bovenkant van de tanden. Tussen de tanden (de zijkanten) wordt zo niet gepoetst: hier zijn verschillende andere hulpmiddelen voor.
Flosdraad, tandenstokers (let op: driehoekige!), soft picks, interdentale borsteltjes... Je hebt ze ongetwijfeld al in de winkel zien liggen. Welke voor jou het beste van toepassing is, vraag je best aan je tandarts of mondhygiënist, want dit is afhankelijk van de grootte van de ruimtes tussen jouw tanden.
Idealiter doe je dit 1 keer per dag om zo de zijkanten van de tanden ook schoon te maken.
Interdentale borstels kan je afspoelen en hergebruiken als ze niet beschadigd zijn. Flosdraad, driehoekige tandenstokers en soft-picks gooi je na eenmalig gebruik weg.
Tong poetsen
Onze tong heeft niets te maken met gaatjes of tandvleesproblemen. Onze tong kan wel zorgen voor een slechte adem. Zo kan er een laag zwavelproducerende bacteriën blijven hangen op de tong en dit kan een slechte geur geven.
Je kan je tong ook proper maken. Je kan dit doen met een tongschraper of met de ruwe achterkant van een tandenborstel die speciaal voorzien is voor het tongreinigen. Tandpasta is niet nodig.
Steek je tong uit en plaats te tongschraper zo ver als mogelijk achteraan op je tong. Trek hem rustig naar voren. Doe dit een 5-tal keer. Spoel tussendoor de tongschraper af met water.
1 keer per dag de tong schrapen volstaat.
Hoe zit het met mondspoeling?
Mondspoeling is geen onderdeel van de basis mondverzorging. In de meeste gevallen is het niet nodig om te gebruiken. Je mag het nooit zien als vervanging van het tandenpoetsen.
Wanneer je toch graag mondspoeling gebruikt voor een frisser gevoel te hebben in de mond, let er dan zeker op dat er geen alcohol in het mondwater zit. Dit kan namelijk de mondslijmvliezen (tandvlees, wangen, tong...) uitdrogen en net voor meer problemen zorgen.
Meer weten over mondwater?
Soorten mondspoelmiddelen
Er zijn verschillende soorten mondspoelingen: met fluoride, met ontsmettingsmiddel… De tandarts of mondhygiënist kan je hierbij adviseren.
- Een mondspoeling met fluoride kan gebruikt worden als ondersteuning bij het tegengaan van frequente gaatjes. Dan gebruik je dit op een ander moment dan bij het tandenpoetsen. Best doe je dit dan ‘s middags, zo heb je (samen met het tandenpoetsen) 3 keer per dag een fluoridemoment, en dus extra bescherming tegen gaatjes.
- Mondspoelingen met ontsmettingsmiddelen zoals chloorhexidine, hexetidine, isobetadine... worden vooral gebruikt bij een infectie in de mond of na een tandheelkundige ingreep. Deze mondspoeling wordt best niet langer dan 2 weken gebruikt. Deze kunnen bruine verkleuring op de tanden geven, of je smaak veranderen.
Bespreek dit zeker met je tandarts of mondhygiënist.
Tot slot
In deze e-learning heb je geleerd over het belang van een goede mondverzorging en tandvriendelijke voeding. Ongeacht deze maatregelen blijft het essentieel om minstens één keer per jaar een tandartsbezoek in te plannen. De frequentie van deze bezoeken kan worden aangepast aan jouw specifieke situatie.
Feedback
Het zou ons enorm helpen, moest je feedback willen geven over deze e-learning die je net hebt doorlopen.
Dit kan door een korte vragenlijst van 1-2 minuten in te vullen.
Jouw antwoorden zullen ons helpen om nog beter aan jouw noden te voldoen.
Dit kan via deze link: Evaluatie e-learning
Je bent aan het einde gekomen van deze e-learning over tanden poetsen. Blijf deze tips toepassen om je mond gezond te houden!
Nog vragen of opmerkingen over deze e-learning? Contacteer fillingthegap@ucll.be
Expertisecentrum Health Innovation
Campus Gasthuisberg
Herestraat 49
3000 Leuven
Bronnen:
Gezonde Mond: https://gezondemond.be/
Ivoren Kruis: https://ivorenkruis.org/
Meer weten over een andere tandenborstel?
Positie van de tandenborstel
Bacteriën in de tandplaque beginnen te groeien tegen de tandvleesrand en groeien van daaruit verder. Als de tandplaque niet goed weggepoetst wordt, zal het tandvlees geïrriteerd raken en ontsteken (‘gingivitis'). Als deze tandvleesontsteking lang aanwezig blijft, kan het bot ook mee gaan ontsteken en verdwijnen: dan spreken we van parodontitis. Op de tanden kan deze tandplaque gaatjes (‘cariës’) veroorzaken. De harde laag tandglazuur zal daarbij zacht worden en afbrokkelen.
Bij het tandenpoetsen is het erg belangrijk om goed tot tegen de tandvleesrand te poetsen: daar zitten namelijk de meeste bacteriën. Als de tandplaque te lang tegen het tandvlees blijft zitten, kan deze hard gaan worden (‘tandsteen’) en krijg je deze zelf niet meer weggepoetst. Hoe langer tandplaque of tandsteen blijft zitten, hoe schadelijker voor de tanden.
Dit lijkt gemakkelijk, maar toch oefen je dit best een paar keer voor de spiegel waarbij je probeert visueel te controleren of je tandenborstel echt wel tot tegen de tandvleesrand staat. Kijk tijdens het tandenpoetsen ook regelmatig in de spiegel om te checken of je nog tot tegen de tandvleesrand poetst.
Positie van de tandenborstel
De haartjes van de tandenborstel moeten niet alleen tegen het tandvlees komen, maar liefst ook een beetje onder het tandvlees. Dat doe je door de tandenborstel recht op de tand te plaatsen in een hoek van 90°.
Er zijn verschillende manieren om je tandenborstel vast te houden. Het is belangrijk dat je een houding zoekt die voor jou voor iedere zone comfortabel is.
Staan de haren van je tandenborstel al na enkele poetsbeurten naar buiten gedraaid? Dan poets je misschien wat hard. Probeer de pengreep dan eens!
Bron: https://www.omicsonline.org/publication-images/oral-hygiene-health-pen-grip-palm-6-241-g003.png
pengreep
Bron: https://www.omicsonline.org/publication-images/oral-hygiene-health-pen-grip-palm-6-241-g003.png
palmgreep
Tijd om te oefenen!
90° en tot tegen het tandvlees poetsen
Probeer ‘s ochtends extra te focussen op de bovenkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Tijd om te oefenen!
90° en tot tegen het tandvlees poetsen
‘s Avonds probeer je hier extra op te letten in de onderkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstelsteel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Bloedt je tandvlees tijdens het poetsen?
Als je merkt dat je bloed spuwt bij het poetsen, betekent dit dat je tandvlees ontstoken is. Het is geïrriteerd omdat er langdurig tandplaque of tandsteen (hard geworden tandplaque) aanwezig is tegen of onder de tandvleesrand.
Wat moet je doen als je tandvlees bloedt? Zeker NIET STOPPEN met poetsen, integendeel! De enige manier om de bloeding te stoppen is door het tandvlees weer gezond te krijgen. Dit kan je alleen doen door goed te poetsen en de tips uit deze e-learning toe te passen. Poets tot tegen je tandvlees en in een hoek van 90° en blijf dit verder doen, ondanks de bloeding.
Als je dit 2 keer per dag en gedurende 2 minuten lang correct doet, zou het bloeden na 2 weken volledig moeten stoppen. Als dit niet het geval is, maak dan een afspraak bij je tandarts/mondhygiënist. Deze kan eventueel aanwezig tandsteen verwijderen en je persoonlijk advies geven.
Onthoud:
- hoek van 90°
- tegen het tandvlees poetsen
Beweging van de tandenborstel
Een elektrische tandenborstel doet het werk voor jou. Jij moet hem alleen begeleiden naar de juiste plaats. Je gaat dus tand per tand poetsen. Wanneer je zelf nog gaat schrobben bij een elektrische tandenborstel ga je schurend te werk, want zowel jij als de tandenborstel bewegen. Dit kan schadelijk zijn voor het tandvlees of het tandglazuur.
buitenkant
binnenkant
vooraan
Zet je tandenborstel loodrecht tegen het tandoppervlak, zoals eerder al werd geoefend. Laat de tandenborstel 5 tellen per tand zijn werk doen. Na 5 tellen verplaats je hem naar de volgende tand. Zo ga je de hele tandenboog, zowel binnen- als buitenkant af. Op de bovenkant laat je de tandenborstel 5 tellen stilstaan.
Probeer hierbij de hoek van 90° aan te houden en tot tegen het tandvlees te poetsen. Dit lijkt makkelijk, maar oefen dit met een spiegel.
Tijd om te oefenen!
90° en tot tegen het tandvlees poetsen
5 tellen per tandvlak poetsen
Probeer ‘s ochtends extra te focussen op de bovenkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen. Vergeet de achterste hoek bij je kiezen niet.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Tijd om te oefenen!
90° en tot tegen het tandvlees poetsen
5 tellen per tandvlak poetsen
‘s Avonds probeer je hier extra op te letten in de onderkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstelsteel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Onthoud:
- hoek van 90°
- tegen het tandvlees poetsen
- 5 tellen per tandvlak poetsen
Systematisch poetsen
Nu je het tandenpoetsen zelf onder de knie hebt, moeten we ervoor zorgen dat ook alle vlakken goed gepoetst worden. Een systematiek of vaste volgorde tijdens het poetsen zorgt ervoor dat je niets vergeet. Hier is een geheugensteuntje voor: de 3 B’s: de Binnen-, Buiten- en Bovenkant.
Tot hiertoe hebben we in deze e-learning bij de oefeningen uitgelegd om aan de buitenkant te beginnen omwille van de gemakkelijkheid: het plaatsen van je tandenborstel en de poetsbeweging maken is nu eenmaal eenvoudiger aan de buitenkant. Als je de positie van de tandenborstel en de poetsbeweging goed onder de knie hebt, is het echter beter om aan de binnenkant te beginnen.
Beslis voor jezelf of je liefst start in de boven- of de onderkaak. Ook maakt het niet of je links of rechts begint. Doe altijd de binnenkant eerst: deze is het moeilijkste. Ga verder met de buitenkant en tot slot de bovenkant of de kauwvlakken. Nadien doe je hetzelfde met de andere kaak.
Onthoud:
- hoek van 90°
- tegen het tandvlees poetsen
- 5 tellen per tandvlak poetsen
- binnen, buiten en boven systematisch poetsen
Goed gedaan!
Nu heb je alle tips toegepast om je tanden perfect te kunnen poetsen. Maar hoe kies je nu een goede tandenborstel?
Wat is een goede tandenborstel?
Er bestaan heel wat modellen op de markt, die claimen beter te poetsen door schuine haren, plastic stukjes ertussen… Maar dit is niet bewezen: een eenvoudige tandenborstel waarbij de haren even lang zijn, is nog het best.
Welke tandenborstel gebruik je?
Een harde tandenborstel
Een medium tandenborstel
Een zachte tandenborstel
Ik weet het niet
Goed zo!
Een zachte of medium tandenborstel is de beste keuze.
Een harde tandenborstel is niet zo’n goed idee: met een harde tandenborstelkop loop je meer kans om je tanden en je tandvlees blijven te beschadigen. Deze schuurt te hard.
Een zachte of medium tandenborstel is de beste keuze.
Een harde tandenborstel is niet zo’n goed idee: met een harde tandenborstelkop loop je meer kans om je tanden en je tandvlees blijven te beschadigen. Deze schuurt te hard.
Hoe vaak vervang je je tandenborstel-kopje?
minder dan 1 keer per jaar
2 of 3 keer per jaar
1 keer per jaar
4 keer per jaar of meer
Je kan je tandenborstel beter iets vaker vervangen.
Een tandenborstel is niet eeuwig bruikbaar: er blijven bacteriën achter en de haren gaan na verloop van tijd uit elkaar staan. Je tandenborstel vervang je beter elke 3 maanden vervangen. Je kan dit makkelijk onthouden door elk seizoen je tandenborstel te vervangen.
Na gebruik spoel je deze goed af onder stromend water, en bewaar je deze met de haren omhoog zodat die goed kan drogen.
Staan de haren al eerder dan 3 maanden uit elkaar?
Dan poets je wellicht te hard. Vervang in dat geval zeker vaker de tandenborstel, en overweeg zeker het gebruik van een elektrische tandenborstel.
Goed zo!
Een tandenborstel is niet eeuwig bruikbaar: er blijven bacteriën achter en de haren gaan na verloop van tijd uit elkaar staan. Je tandenborstel vervang je beter elke 3 maanden vervangen. Je kan dit makkelijk onthouden door elk seizoen je tandenborstel te vervangen.
Na gebruik spoel je deze goed af onder stromend water, en bewaar je deze met de haren omhoog zodat die goed kan drogen.
Staan de haren al eerder dan 3 maanden uit elkaar?
Dan poets je wellicht te hard. Vervang in dat geval zeker vaker de tandenborstel, en overweeg het gebruik van een elektrische tandenborstel.
Welke tandpasta gebruik je?
Ik gebruik tandpasta met fluoride
Ik gebruik geen tandpasta
Ik gebruik tandpasta zonder fluoride
Ik weet het niet
Wat is een goede tandpasta?
Goed zo!
Het is belangrijk dat je poetst met een tandpasta die fluoride bevat. Poetsen alleen is niet voldoende om gaatjes tegen te gaan, daarvoor is fluoride nodig. Fluoride zorgt ervoor
- dat de tanden minder snel zacht worden
- dat de tanden sneller terug hard worden
- dat het tandglazuur sterker wordt
Het is belangrijk dat je tandpasta kiest met voldoende fluoride. Voor iedereen ouder dan 6 jaar wordt 1450ppm fluoride aangeraden. Dit is een aanduiding van de hoeveelheid (ppm = parts per million) en kan je terugvinden bij de ingrediëntenlijst op de achterkant van de tandpasta of online.
Er zijn verschillende soorten fluoride: natriumfluoride, tinfluoride, calciumfluoride… Deze werken allemaal even goed om cariës tegen te gaan.
Wat is een goede tandpasta?
Het is belangrijk dat je poetst met een tandpasta die fluoride bevat. Poetsen alleen is niet voldoende om gaatjes tegen te gaan, daarvoor is fluoride nodig. Fluoride zorgt ervoor
- dat de tanden minder snel zacht worden
- dat de tanden sneller terug hard worden
- dat het tandglazuur sterker wordt
Het is belangrijk dat je tandpasta kiest met voldoende fluoride. Voor iedereen ouder dan 6 jaar wordt 1450ppm fluoride aangeraden. Dit is een aanduiding van de hoeveelheid (ppm = parts per million) en kan je terugvinden bij de ingrediëntenlijst op de achterkant van de tandpasta of online.
Er zijn verschillende soorten fluoride: natriumfluoride, tinfluoride, calciumfluoride… Deze werken allemaal even goed om cariës tegen te gaan.
Hoeveel tandpasta gebruik je?
Een erwtje of minder
Ik gebruik geen tandpasta
1 - 2 cm
Ik weet het niet
Goed zo!
Niet alleen de hoeveelheid fluoride, maar ook de hoeveelheid tandpasta is belangrijk.
Best neem je 1-2cm tandpasta op je tandenborstel en verdeel je dit doorheen je mond voor je begint met poetsen. Zo heb je overal tandpasta en niet alles op de plaats waar je begint en niets meer tegen het einde.
Let op de hoeveelheid tandpasta!
Niet alleen de hoeveelheid fluoride, maar ook de hoeveelheid tandpasta is belangrijk.
Best neem je 1-2cm tandpasta op je tandenborstel en verdeel je dit doorheen je mond voor je begint met poetsen. Zo heb je overal tandpasta en niet alles op de plaats waar je begint en niets meer tegen het einde.
Spoel je je mond na het tandenpoetsen?
Ja, kort
Nee, ik spuw alleen de tandpasta uit
Ja, overvloedig
Nee, ik slik de tandpasta in
Let op : enkel spuwen, niet spoelen!!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Goed zo!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Let op : niet inslikken, wel spuwen!!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Het inslikken van fluoridehoudende tandpasta wordt niet aangeraden: fluoride is vooral nuttig als het lokaal, dus ter hoogte van de tanden, werkt. Door inslikken kan je buikpijn en andere ongewenste effecten krijgen.
Onthoud:
- voldoende fluoride (1450 ppm)
- 1-2 cm tandpasta nemen en verdelen over de tanden
- enkel spuwen, niet spoelen!
Je tanden op een correcte manier poetsen is niet het enige dat je kan doen om gaatjes tegen te gaan. Het soort voedsel dat je eet en en het aantal eetmomenten zijn hier ook een belangrijke factor in.
Tel hierbij alle hoofdmaaltijden, tussendoortjes, dranken (als die gesuikerd zijn)...
Hoeveel keer eet je gemiddeld per dag?
minder dan 3 keer per dag
6 of 7 keer per dag
3 tot 5 keer per dag
Meer dan 7 keer per dag
Goed zo!
Streef naar maximaal 5 eetmomenten per dag.
Je tanden worden elke keer “aangevallen” door zuur en suiker als je eet of drinkt (niet bij water/suikervrije thee of koffie). Je tanden worden dan gedemineraliseerd (het glazuur wordt zachter) en tussen de eetmomenten door hebben je tanden rust nodig om terug te herstellen (remineraliseren).
Als je tanden voldoende rustmomenten krijgen, kunnen ze voldoende herstellen en heb je minder kans op schade.
Hoe meer eet- en drinkmomenten, hoe minder je tanden de kans krijgen om te herstellen en hoe groter de kans op schade.
Opletten: je loopt een groter risico op tandbeschadiging.
Streef naar maximaal 5 eetmomenten per dag.
Je tanden worden elke keer “aangevallen” door zuur en suiker als je eet of drinkt (niet bij water/suikervrije thee of koffie). Je tanden worden dan gedemineraliseerd (het glazuur wordt zachter) en tussen de eetmomenten door hebben je tanden rust nodig om terug te herstellen (remineraliseren).
Als je tanden voldoende rustmomenten krijgen, kunnen ze voldoende herstellen en heb je minder kans op schade.
Hoe meer eet- en drinkmomenten, hoe minder je tanden de kans krijgen om te herstellen en hoe groter de kans op schade.
Voeding
Los van het aantal voedingsmomenten, speelt ook het soort voeding een rol.
Let op met gesuikerde dranken of voeding! Deze worden meegeteld bij 1 van de 5 eet- en drinkmomenten. Suikers worden door bacteriën omgezet in zuren, zo ontstaat cariës.
Iedereen weet wel dat snoepjes of cola niet goed zijn voor de tanden, maar ook schijnbaar “gezondere” voeding kan schadelijk zijn. Fruitsap, chocomelk, maar ook fruit, een smoothie... bevatten veel suiker.
Light- en zero dranken zijn dan weer heel zuur. Ze kunnen het wittere tandglazuur doen wegslijten (“erosie”) waardoor het dunner en transparanter wordt. Daardoor komt de onderliggende gelere laag tandbeen (dentine) bloot te liggen. Je tanden worden donkerder van kleur en er kunnen sneller gaatjes ontstaan.
Onthoud:
- maximaal 5 eet- en drinkmomenten per dag (uitgezonderd water en ongezoete, niet-zure dranken)
- niet alleen suikers, maar ook zuren kunnen schadelijk zijn voor de tanden
Tussen de tanden poetsen
Met je tandborstel poets je enkel de binnen-, buiten-, en bovenkant van de tanden. Tussen de tanden (de zijkanten) wordt zo niet gepoetst: hier zijn verschillende andere hulpmiddelen voor.
Flosdraad, tandenstokers (let op: driehoekige!), soft picks, interdentale borsteltjes... Je hebt ze ongetwijfeld al in de winkel zien liggen. Welke voor jou het beste van toepassing is, vraag je best aan je tandarts of mondhygiënist, want dit is afhankelijk van de grootte van de ruimtes tussen jouw tanden.
Idealiter doe je dit 1 keer per dag om zo de zijkanten van de tanden ook schoon te maken.
Interdentale borstels kan je afspoelen en hergebruiken als ze niet beschadigd zijn. Flosdraad, driehoekige tandenstokers en soft-picks gooi je na eenmalig gebruik weg.
Tong poetsen
Onze tong heeft niets te maken met gaatjes of tandvleesproblemen. Onze tong kan wel zorgen voor een slechte adem. Zo kan er een laag zwavelproducerende bacteriën blijven hangen op de tong en dit kan een slechte geur geven.
Je kan je tong ook proper maken. Je kan dit doen met een tongschraper of met de ruwe achterkant van een tandenborstel die speciaal voorzien is voor het tongreinigen. Tandpasta is niet nodig.
Hoe ga je te werk?
Steek je tong uit en plaats te tongschraper zo ver als mogelijk achteraan op je tong. Trek hem rustig naar voren. Doe dit een 5-tal keer. Spoel tussendoor de tongschraper af met water.
1 keer per dag de tong schrapen volstaat.
Hoe zit het met mondspoeling?
Mondspoeling is geen onderdeel van de basis mondverzorging. In de meeste gevallen is het niet nodig om te gebruiken. Je mag het nooit zien als vervanging van het tandenpoetsen.
Wanneer je toch graag mondspoeling gebruikt voor een frisser gevoel te hebben in de mond, let er dan zeker op dat er geen alcohol in het mondwater zit. Dit kan namelijk de mondslijmvliezen (tandvlees, wangen, tong...) uitdrogen en net voor meer problemen zorgen.
In bepaalde gevallen kan mondspoeling je ondersteunen wanneer je bijvoorbeeld veel of vaak gaatjes hebt ondanks 2 keer per dag grondig poetsen, of wanneer je een infectie hebt.
Meer weten over mondwater?
Soorten mondspoelmiddelen
Er zijn verschillende soorten mondspoelingen: met fluoride, met ontsmettingsmiddel… De tandarts of mondhygiënist kan je hierbij adviseren.
- Een mondspoeling met fluoride kan gebruikt worden als ondersteuning bij het tegengaan van frequente gaatjes. Dan gebruik je dit op een ander moment dan bij het tandenpoetsen. Best doe je dit dan ‘s middags, zo heb je (samen met het tandenpoetsen) 3 keer per dag een fluoridemoment, en dus extra bescherming tegen gaatjes.
- Mondspoelingen met ontsmettingsmiddelen zoals chloorhexidine, hexetidine, isobetadine... worden vooral gebruikt bij een infectie in de mond of na een tandheelkundige ingreep. Deze mondspoeling wordt best niet langer dan 2 weken gebruikt. Deze kunnen bruine verkleuring op de tanden geven, of je smaak veranderen.
Bespreek dit zeker met je tandarts of mondhygiënist.
Tot slot
In deze e-learning heb je geleerd over het belang van een goede mondverzorging en tandvriendelijke voeding. Ongeacht deze maatregelen blijft het essentieel om minstens één keer per jaar een tandartsbezoek in te plannen. De frequentie van deze bezoeken kan worden aangepast aan jouw specifieke situatie.
Feedback
Het zou ons enorm helpen, moest je feedback willen geven over deze e-learning die je net hebt doorlopen.
Dit kan door een korte vragenlijst van 1-2 minuten in te vullen.
Jouw antwoorden zullen ons helpen om nog beter aan jouw noden te voldoen.
Je bent aan het einde gekomen van deze e-learning over tanden poetsen. Blijf deze tips toepassen om je mond gezond te houden!
Nog vragen of opmerkingen over deze e-learning? Contacteer fillingthegap@ucll.be
Expertisecentrum Health Innovation
Campus Gasthuisberg
Herestraat 49
3000 Leuven
Bronnen:
Gezonde Mond: https://gezondemond.be/
Ivoren Kruis: https://ivorenkruis.org/
Meer weten over een andere tandenborstel?
Positie van de tandenborstel
Bacteriën in de tandplaque beginnen te groeien tegen de tandvleesrand en groeien van daaruit verder. Als de tandplaque niet goed weggepoetst wordt, zal het tandvlees geïrriteerd raken en ontsteken (‘gingivitis'). Als deze tandvleesontsteking lang aanwezig blijft, kan het bot ook mee gaan ontsteken en verdwijnen: dan spreken we van parodontitis. Op de tanden kan deze tandplaque gaatjes (‘cariës’) veroorzaken. De harde laag tandglazuur zal daarbij zacht worden en afbrokkelen.
Bij het tandenpoetsen is het erg belangrijk om goed tot tegen de tandvleesrand te poetsen: daar zitten namelijk de meeste bacteriën. Als de tandplaque te lang tegen het tandvlees blijft zitten, kan deze hard gaan worden (‘tandsteen’) en krijg je deze zelf niet meer weggepoetst. Hoe langer tandplaque of tandsteen blijft zitten, hoe schadelijker voor de tanden.
Dit lijkt gemakkelijk, maar toch oefen je dit best een paar keer voor de spiegel waarbij je probeert visueel te controleren of je tandenborstel echt wel tot tegen de tandvleesrand staat. Kijk tijdens het tandenpoetsen ook regelmatig in de spiegel om te checken of je nog tot tegen de tandvleesrand poetst.
Bron: https://www.thedentistryzone.com/2022/05/tooth-brushing-methods-bass-modified-stillman-technique.html
Positie van de tandenborstel
De haartjes van de tandenborstel moeten niet alleen tegen het tandvlees komen, maar liefst ook een beetje onder het tandvlees. Dat doe je door de tandenborstel recht op de tand te plaatsen in een hoek van 45°.
Er zijn verschillende manieren om je tandenborstel vast te houden. Het is belangrijk dat je een houding zoekt die voor jou voor iedere zone comfortabel is.
Staan de haren van je tandenborstel al na enkele poetsbeurten naar buiten gedraaid? Dan poets je misschien wat hard. Probeer de pengreep dan eens!
Bron: https://www.omicsonline.org/publication-images/oral-hygiene-health-pen-grip-palm-6-241-g003.png
pengreep
Bron: https://www.omicsonline.org/publication-images/oral-hygiene-health-pen-grip-palm-6-241-g003.png
palmgreep
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
Probeer ‘s ochtends extra te focussen op de bovenkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
‘s Avonds probeer je hier extra op te letten in de onderkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstelsteel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Bloedt je tandvlees tijdens het poetsen?
Als je merkt dat je bloed spuwt bij het poetsen, betekent dit dat je tandvlees ontstoken is. Het is geïrriteerd omdat er langdurig tandplaque of tandsteen (hard geworden tandplaque) aanwezig is tegen of onder de tandvleesrand.
Wat moet je doen als je tandvlees bloedt? Zeker NIET STOPPEN met poetsen, integendeel! De enige manier om de bloeding te stoppen is door het tandvlees weer gezond te krijgen. Dit kan je alleen doen door goed te poetsen en de tips uit deze e-learning toe te passen. Poets tot tegen je tandvlees en in een hoek van 45° en blijf dit verder doen, ondanks de bloeding.
Als je dit 2 keer per dag en gedurende 2 minuten lang correct doet, zou het bloeden na 2 weken volledig moeten stoppen. Als dit niet het geval is, maak dan een afspraak bij je tandarts/mondhygiënist. Deze kan eventueel aanwezig tandsteen verwijderen en je persoonlijk advies geven.
Onthoud:
- hoek van 45°
- tegen het tandvlees poetsen
poets-beweging
Beweging van de tandenborstel
Een elektrische tandenborstel doet het werk voor jou. Jij moet hem alleen begeleiden naar de juiste plaats. Je gaat dus tand per tand poetsen. Wanneer je zelf nog gaat schrobben bij een elektrische tandenborstel ga je schurend te werk, want zowel jij als de tandenborstel bewegen. Dit kan schadelijk zijn voor het tandvlees of het tandglazuur.
Zet je tandenborstel loodrecht tegen het tandoppervlak, zoals eerder al werd geoefend. Laat de tandenborstel 5 tellen per tand zijn werk doen en poets tand per tand. Je maakt hierbij een kleine cirkelvormige beweging. Na 5 tellen verplaats je hem naar de volgende tand. Zo ga je de hele tandenboog, zowel binnen- als buitenkant af. Op de bovenkant laat je de tandenborstel 5 tellen stilstaan.
Probeer hierbij de hoek van 45° aan te houden en tot tegen het tandvlees te poetsen. Dit lijkt makkelijk, maar oefen dit met een spiegel.
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
5 tellen per tandvlak poetsen met een cirkelvormige beweging
Probeer ‘s ochtends extra te focussen op de bovenkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen. Vergeet de achterste hoek bij je kiezen niet.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Tijd om te oefenen!
45° en tot tegen het tandvlees poetsen
5 tellen per tandvlak poetsen met een cirkelvormige beweging
‘s Avonds probeer je hier extra op te letten in de onderkaak.
Begin aan de buitenkant...
Start bij de voorste tanden aan de buitenkant: dat is het makkelijkst. Als dat goed lukt, ga je via de hoektanden verder langs de buitenkant in de richting van de kiezen.
... Dan aan de binnenkant...
De binnenkant is moeilijker. Hier is het makkelijker om achteraan te beginnen. Wanneer je vooraan bij de snijtanden komt, plaats je de borstelsteel best verticaal.
... en nog de Bovenkant
Vergeet als laatste ook de kauwvlakken van de kiezen niet te poetsen.
Onthoud:
- hoek van 45°
- tegen het tandvlees poetsen
- 5 tellen per tandvlak poetsen
Systematisch poetsen
Nu je het tandenpoetsen zelf onder de knie hebt, moeten we ervoor zorgen dat ook alle vlakken goed gepoetst worden. Een systematiek of vaste volgorde tijdens het poetsen zorgt ervoor dat je niets vergeet. Hier is een geheugensteuntje voor: de 3 B’s: de Binnen-, Buiten- en Bovenkant.
Tot hiertoe hebben we in deze e-learning bij de oefeningen uitgelegd om aan de buitenkant te beginnen omwille van de gemakkelijkheid: het plaatsen van je tandenborstel en de poetsbeweging maken is nu eenmaal eenvoudiger aan de buitenkant. Als je de positie van de tandenborstel en de poetsbeweging goed onder de knie hebt, is het echter beter om aan de binnenkant te beginnen.
Beslis voor jezelf of je liefst start in de boven- of de onderkaak. Ook maakt het niet of je links of rechts begint. Doe altijd de binnenkant eerst: deze is het moeilijkste. Ga verder met de buitenkant en tot slot de bovenkant of de kauwvlakken. Nadien doe je hetzelfde met de andere kaak.
Onthoud:
- hoek van 45°
- tegen het tandvlees poetsen
- 5 tellen per tandvlak poetsen met een cirkelvormige beweging
- binnen, buiten en boven systematisch poetsen
Goed gedaan!
Nu heb je alle tips toegepast om je tanden perfect te kunnen poetsen. Maar hoe kies je nu een goede tandenborstel?
Wat is een goede tandenborstel?
Er bestaan heel wat modellen op de markt, die claimen beter te poetsen door schuine haren, plastic stukjes ertussen… Maar dit is niet bewezen: een eenvoudige tandenborstel waarbij de haren even lang zijn, is nog het best.
Welke tandenborstel gebruik je?
Een harde tandenborstel
Een medium tandenborstel
Een zachte tandenborstel
Ik weet het niet
Goed zo!
Een zachte of medium tandenborstel is de beste keuze.
Een harde tandenborstel is niet zo’n goed idee: met een harde tandenborstelkop loop je meer kans om je tanden en je tandvlees blijven te beschadigen. Deze schuurt te hard.
Een zachte of medium tandenborstel is de beste keuze.
Een harde tandenborstel is niet zo’n goed idee: met een harde tandenborstelkop loop je meer kans om je tanden en je tandvlees blijven te beschadigen. Deze schuurt te hard.
Hoe vaak vervang je je tandenborstel-kopje?
minder dan 1 keer per jaar
2 of 3 keer per jaar
1 keer per jaar
4 keer per jaar of meer
Je kan je tandenborstel beter iets vaker vervangen.
Een tandenborstel is niet eeuwig bruikbaar: er blijven bacteriën achter en de haren gaan na verloop van tijd uit elkaar staan. Je tandenborstel vervang je beter elke 3 maanden vervangen. Je kan dit makkelijk onthouden door elk seizoen je tandenborstel te vervangen.
Na gebruik spoel je deze goed af onder stromend water, en bewaar je deze met de haren omhoog zodat die goed kan drogen.
Staan de haren al eerder dan 3 maanden uit elkaar?
Dan poets je wellicht te hard. Vervang in dat geval zeker vaker de tandenborstel, en overweeg zeker het gebruik van een elektrische tandenborstel.
Goed zo!
Een tandenborstel is niet eeuwig bruikbaar: er blijven bacteriën achter en de haren gaan na verloop van tijd uit elkaar staan. Je tandenborstel vervang je beter elke 3 maanden vervangen. Je kan dit makkelijk onthouden door elk seizoen je tandenborstel te vervangen.
Na gebruik spoel je deze goed af onder stromend water, en bewaar je deze met de haren omhoog zodat die goed kan drogen.
Staan de haren al eerder dan 3 maanden uit elkaar?
Dan poets je wellicht te hard. Vervang in dat geval zeker vaker de tandenborstel, en overweeg het gebruik van een elektrische tandenborstel.
Welke tandpasta gebruik je?
Ik gebruik tandpasta met fluoride
Ik gebruik geen tandpasta
Ik gebruik tandpasta zonder fluoride
Ik weet het niet
Wat is een goede tandpasta?
Goed zo!
Het is belangrijk dat je poetst met een tandpasta die fluoride bevat. Poetsen alleen is niet voldoende om gaatjes tegen te gaan, daarvoor is fluoride nodig. Fluoride zorgt ervoor
- dat de tanden minder snel zacht worden
- dat de tanden sneller terug hard worden
- dat het tandglazuur sterker wordt
Het is belangrijk dat je tandpasta kiest met voldoende fluoride. Voor iedereen ouder dan 6 jaar wordt 1450ppm fluoride aangeraden. Dit is een aanduiding van de hoeveelheid (ppm = parts per million) en kan je terugvinden bij de ingrediëntenlijst op de achterkant van de tandpasta of online.
Er zijn verschillende soorten fluoride: natriumfluoride, tinfluoride, calciumfluoride… Deze werken allemaal even goed om cariës tegen te gaan.
Wat is een goede tandpasta?
Het is belangrijk dat je poetst met een tandpasta die fluoride bevat. Poetsen alleen is niet voldoende om gaatjes tegen te gaan, daarvoor is fluoride nodig. Fluoride zorgt ervoor
- dat de tanden minder snel zacht worden
- dat de tanden sneller terug hard worden
- dat het tandglazuur sterker wordt
Het is belangrijk dat je tandpasta kiest met voldoende fluoride. Voor iedereen ouder dan 6 jaar wordt 1450ppm fluoride aangeraden. Dit is een aanduiding van de hoeveelheid (ppm = parts per million) en kan je terugvinden bij de ingrediëntenlijst op de achterkant van de tandpasta of online.
Er zijn verschillende soorten fluoride: natriumfluoride, tinfluoride, calciumfluoride… Deze werken allemaal even goed om cariës tegen te gaan.
Hoeveel tandpasta gebruik je?
Een erwtje of minder
Ik gebruik geen tandpasta
1 - 2 cm
Ik weet het niet
Goed zo!
Niet alleen de hoeveelheid fluoride, maar ook de hoeveelheid tandpasta is belangrijk.
Best neem je 1-2cm tandpasta op je tandenborstel en verdeel je dit doorheen je mond voor je begint met poetsen. Zo heb je overal tandpasta en niet alles op de plaats waar je begint en niets meer tegen het einde.
Let op de hoeveelheid tandpasta!
Niet alleen de hoeveelheid fluoride, maar ook de hoeveelheid tandpasta is belangrijk.
Best neem je 1-2cm tandpasta op je tandenborstel en verdeel je dit doorheen je mond voor je begint met poetsen. Zo heb je overal tandpasta en niet alles op de plaats waar je begint en niets meer tegen het einde.
Spoel je je mond na het tandenpoetsen?
Ja, kort
Nee, ik spuw alleen de tandpasta uit
Ja, overvloedig
Nee, ik slik de tandpasta in
Let op : enkel spuwen, niet spoelen!!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Goed zo!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Let op : niet inslikken, wel spuwen!!
Spoel best niet na met water na het tanden poetsen. Spuw de overtollige tandpasta uit en laat de rest zitten. Zo kan de fluoride langer inwerken op het glazuur en heb je een betere bescherming tegen gaatjes.
Het inslikken van fluoridehoudende tandpasta wordt niet aangeraden: fluoride is vooral nuttig als het lokaal, dus ter hoogte van de tanden, werkt. Door inslikken kan je buikpijn en andere ongewenste effecten krijgen.
Onthoud:
- voldoende fluoride (1450 ppm)
- 1-2 cm tandpasta nemen en verdelen over de tanden
- enkel spuwen, niet spoelen!
Je tanden op een correcte manier poetsen is niet het enige dat je kan doen om gaatjes tegen te gaan. Het soort voedsel dat je eet en en het aantal eetmomenten zijn hier ook een belangrijke factor in.
Tel hierbij alle hoofdmaaltijden, tussendoortjes, dranken (als die gesuikerd zijn)...
Hoeveel keer eet je gemiddeld per dag?
minder dan 3 keer per dag
6 of 7 keer per dag
3 tot 5 keer per dag
Meer dan 7 keer per dag
Goed zo!
Streef naar maximaal 5 eetmomenten per dag.
Je tanden worden elke keer “aangevallen” door zuur en suiker als je eet of drinkt (niet bij water/suikervrije thee of koffie). Je tanden worden dan gedemineraliseerd (het glazuur wordt zachter) en tussen de eetmomenten door hebben je tanden rust nodig om terug te herstellen (remineraliseren).
Als je tanden voldoende rustmomenten krijgen, kunnen ze voldoende herstellen en heb je minder kans op schade.
Hoe meer eet- en drinkmomenten, hoe minder je tanden de kans krijgen om te herstellen en hoe groter de kans op schade.
Opletten: je loopt een groter risico op tandbeschadiging.
Streef naar maximaal 5 eetmomenten per dag.
Je tanden worden elke keer “aangevallen” door zuur en suiker als je eet of drinkt (niet bij water/suikervrije thee of koffie). Je tanden worden dan gedemineraliseerd (het glazuur wordt zachter) en tussen de eetmomenten door hebben je tanden rust nodig om terug te herstellen (remineraliseren).
Als je tanden voldoende rustmomenten krijgen, kunnen ze voldoende herstellen en heb je minder kans op schade.
Hoe meer eet- en drinkmomenten, hoe minder je tanden de kans krijgen om te herstellen en hoe groter de kans op schade.
Voeding
Los van het aantal voedingsmomenten, speelt ook het soort voeding een rol.
Let op met gesuikerde dranken of voeding! Deze worden meegeteld bij 1 van de 5 eet- en drinkmomenten. Suikers worden door bacteriën omgezet in zuren, zo ontstaat cariës.
Iedereen weet wel dat snoepjes of cola niet goed zijn voor de tanden, maar ook schijnbaar “gezondere” voeding kan schadelijk zijn. Fruitsap, chocomelk, maar ook fruit, een smoothie... bevatten veel suiker.
Light- en zero dranken zijn dan weer heel zuur. Ze kunnen het wittere tandglazuur doen wegslijten (“erosie”) waardoor het dunner en transparanter wordt. Daardoor komt de onderliggende gelere laag tandbeen (dentine) bloot te liggen. Je tanden worden donkerder van kleur en er kunnen sneller gaatjes ontstaan.
Onthoud:
- maximaal 5 eet- en drinkmomenten per dag (uitgezonderd water en ongezoete, niet-zure dranken)
- niet alleen suikers, maar ook zuren kunnen schadelijk zijn voor de tanden
Tussen de tanden poetsen
Met je tandborstel poets je enkel de binnen-, buiten-, en bovenkant van de tanden. Tussen de tanden (de zijkanten) wordt zo niet gepoetst: hier zijn verschillende andere hulpmiddelen voor.
Flosdraad, tandenstokers (let op: driehoekige!), soft picks, interdentale borsteltjes... Je hebt ze ongetwijfeld al in de winkel zien liggen. Welke voor jou het beste van toepassing is, vraag je best aan je tandarts of mondhygiënist, want dit is afhankelijk van de grootte van de ruimtes tussen jouw tanden.
Idealiter doe je dit 1 keer per dag om zo de zijkanten van de tanden ook schoon te maken.
Interdentale borstels kan je afspoelen en hergebruiken als ze niet beschadigd zijn. Flosdraad, driehoekige tandenstokers en soft-picks gooi je na eenmalig gebruik weg.
Tong poetsen
Onze tong heeft niets te maken met gaatjes of tandvleesproblemen. Onze tong kan wel zorgen voor een slechte adem. Zo kan er een laag zwavelproducerende bacteriën blijven hangen op de tong en dit kan een slechte geur geven.
Je kan je tong ook proper maken. Je kan dit doen met een tongschraper of met de ruwe achterkant van een tandenborstel die speciaal voorzien is voor het tongreinigen. Tandpasta is niet nodig.
Hoe ga je te werk?
Steek je tong uit en plaats te tongschraper zo ver als mogelijk achteraan op je tong. Trek hem rustig naar voren. Doe dit een 5-tal keer. Spoel tussendoor de tongschraper af met water.
1 keer per dag de tong schrapen volstaat.
Hoe zit het met mondspoeling?
Mondspoeling is geen onderdeel van de basis mondverzorging. In de meeste gevallen is het niet nodig om te gebruiken. Je mag het nooit zien als vervanging van het tandenpoetsen.
Wanneer je toch graag mondspoeling gebruikt voor een frisser gevoel te hebben in de mond, let er dan zeker op dat er geen alcohol in het mondwater zit. Dit kan namelijk de mondslijmvliezen (tandvlees, wangen, tong...) uitdrogen en net voor meer problemen zorgen.
In bepaalde gevallen kan mondspoeling je ondersteunen wanneer je bijvoorbeeld veel of vaak gaatjes hebt ondanks 2 keer per dag grondig poetsen, of wanneer je een infectie hebt.
Meer weten over mondwater?
Soorten mondspoelmiddelen
Er zijn verschillende soorten mondspoelingen: met fluoride, met ontsmettingsmiddel… De tandarts of mondhygiënist kan je hierbij adviseren.
- Een mondspoeling met fluoride kan gebruikt worden als ondersteuning bij het tegengaan van frequente gaatjes. Dan gebruik je dit op een ander moment dan bij het tandenpoetsen. Best doe je dit dan ‘s middags, zo heb je (samen met het tandenpoetsen) 3 keer per dag een fluoridemoment, en dus extra bescherming tegen gaatjes.
- Mondspoelingen met ontsmettingsmiddelen zoals chloorhexidine, hexetidine, isobetadine... worden vooral gebruikt bij een infectie in de mond of na een tandheelkundige ingreep. Deze mondspoeling wordt best niet langer dan 2 weken gebruikt. Deze kunnen bruine verkleuring op de tanden geven, of je smaak veranderen.
Bespreek dit zeker met je tandarts of mondhygiënist.
Tot slot
In deze e-learning heb je geleerd over het belang van een goede mondverzorging en tandvriendelijke voeding. Ongeacht deze maatregelen blijft het essentieel om minstens één keer per jaar een tandartsbezoek in te plannen. De frequentie van deze bezoeken kan worden aangepast aan jouw specifieke situatie.
Feedback
Het zou ons enorm helpen, moest je feedback willen geven over deze e-learning die je net hebt doorlopen.
Dit kan door een korte vragenlijst van 1-2 minuten in te vullen.
Jouw antwoorden zullen ons helpen om nog beter aan jouw noden te voldoen.
Je bent aan het einde gekomen van deze e-learning over tanden poetsen. Blijf deze tips toepassen om je mond gezond te houden!
Nog vragen of opmerkingen over deze e-learning? Contacteer fillingthegap@ucll.be
Expertisecentrum Health Innovation
Campus Gasthuisberg
Herestraat 49
3000 Leuven
Bronnen:
Gezonde Mond: https://gezondemond.be/
Ivoren Kruis: https://ivorenkruis.org/
Meer weten over een andere tandenborstel?